पाश्चात्यांचे अंधानुकरण

मूल जन्माला येतं आणि अनुकरणाची प्रक्रिया सुरु होते. मोठी माणसे बसतात कशी,हसतात कशी,बोलतात कशी,त्यांचे हातवारे कसे होतात या सगळ्या गोष्टींचे अप्रूप त्या लहानग्यांना वाटते. आपल्या भोवतालची माणसे निरखितच त्यांचा प्रवास सुरू असतो. मुलांची बाल्ल्यावस्था ,शैशवावस्था संपते आणि ती तारुण्यात पदार्पण करतात. हा काळ फारच नाजूक असतो, मुलांसाठी आणि त्यांच्या आई-वडिलांसाठी! चांगल-वाईट यातील फरक न समजून घेता आपल्या मनाला जे भावतं, ज्या गोष्टी केल्याने मित्र-मैत्रिणींत आपलं स्थान पक्कं होत ती गोष्ट मुलांना साहजिकच करावीशी वाटते. मग डिस्को-पब्ज,नाईट-आउट्स,लॉंग-ड्राइव्ह, रेन-डान्स इत्यादी करण्यात तरुणाईला धन्यता वाटू लागते. जास्तीत जास्त उत्तान कपडे,भडक रंगरंगोटी, उंची परफ्युम , सिगारेट,दारू,क्वचित प्रसंगी ड्रग्ज या गोष्टी त्यांच्या सो-कॉल्ड प्रतिष्ठेच्या परिघात चपखल बसतात.

अशा वेळी साधे कपडे घातलेली , नाकासमोर चालणारी, हाय-फाय इमले नसणारी, नियमित अभ्यास करणारी मुलं-मुली यांना "डाऊन-मार्केट" वाटायला लागतात. मोठमोठ्या पार्ट्या अटेंड करणं, सोशल वर्तुळ वाढवणं , वाढदिवसानिमित्त महागड्या गिफ्ट देणं, विदेशी फ्रेंड्सच्या संपर्कात असणं हेच वास्तव आहे असं वाटू लागतं. मन वरण-भातापेक्षा 'पिझ्झा -बर्गर' संस्कृतीत रमायला लागतं. एखाद्याचं संपूर्ण नाव उच्चारण्यापेक्षा नावातला संक्षिप्त -पणा आवडायला लागतो. भरघोस केसांचा बो बांधणे, हनुवटीवर ओरखड्याएवढी दाढी ठेवणे,कानात डूल घालणे यात तरुणांना भूषण वाटते. "फोर-व्हीलर' न बाळगता येणारे अ-प्रतिष्ठित वाटायला लागतात.

वेळी-अवेळी मद्यधुंद अवस्थेत घरी येणं, वडीलधाऱ्यांना एकेरी संबोधणे, विवाह वगैरेच्या फालतू आणि आउट-डेटेड कल्पनांमध्ये न अडकता 'लिव्ह-इन " रिलेशनशिप पत्करणं यांतच तरुणांना इतिकर्तव्यता वाटू लागते. निसर्गरम्य ठिकाणी सहलीला जाऊन हे आधुनिक तरुण दारूच्या रिकाम्या बाटल्या, सिगारेटची रिकामी पाकिटे, चीवडलेल्या  अन्नाचे खोके निसर्गालाच बहाल करतात. तिथे आलेल्या पोरीबाळींची अश्लील छेडछाड करतात. आज अनेक तरुण-तरुणी परदेशवाऱ्या करतात. तिथली सार्वजनिक स्वच्छता - टापटीप , तेथील लोकांचा शिस्तशिरपणा,वक्तशीरपणा, त्यांच्या आचार-विचारांतील सुसंस्कृतपणा ह्या बाबी हेतुपुरस्सर दुर्लक्षून नेमक्या नको त्याच गोष्टी स्वीकारतात आणि त्यांतील फायदे-तोटे समजून न घेताच त्यांचे अंधानुकरण करतात. तेथे नियमितपणे चर्चला जाणारे येशूच्या तसबिरीसमोर आदराने नत होतात, प्रार्थना म्हणतात, त्या वास्तूचे पावित्र्य शांतता आणि स्वच्छता राखून पाळतात. आपल्याकडे मात्र कपाळावर मोठ्ठे लाल टिळे लावून, मंदिराच्या भोज्ज्याला शिवत, मोठ्मोठ्ठ्या देणग्या देत, एका हाताने नमस्कार केल्यासारखा करून भाविकपणाचा 'मूड' आणला जातो. विदेशी लोकांना सोयीची वाटणारी मॉल संस्कृतीही आज आपण आपलीशी करून छोट्या वाणसामान विक्रेत्यांच्या पोटावर गदा आणली आहे.

कधीकधी वाटतं, आपल्या देशात येऊन ती माणसे  आपल्या नको त्या गोष्टींचं अनुकरण  का करत नाहीत?

रस्तोरस्ती पडलेले खड्डे,नाक्यानाक्यावर साचलेले कचऱ्यांचे ढीग, लहान-मोठ्या गाड्यांवर विकले जाणारे अस्वच्छ पदार्थ , रेल्वे-लाईनीच्या दुतर्फा बसलेल्या रांगा, रुळांवर ठिकठिकाणी साचलेले प्लास्टिकच्या पिशव्यांचे डोंगर , सार्वजनिक शौचालायची इतस्तत: पसरलेली दुर्गंधी, गटार- गंगेकाठी  वसलेल्या झोपड्या, पाण्याच्या ट्रकमधून पाझरत असलेल्या पाण्यामागे धावणारी कुपोषित-बेकार-दरिद्री मुले-माणसे, रस्त्यावर चालताना पचापच थुंकणारी माणसे, लोकलच्या डब्यातून येणारी कुजलेल्या भाज्यांची,मासळीची,विष्ठेची घाण, सरकारी नोकरशहाचा उद्दामपणा,लाचाखोरपणा , वैद्य ,वकील,सरकारी कारकुनांपुढे तासनतास तिष्ठत बसलेली जनता!

पाश्चात्य आपलं अनुकरण करत नाहीत करणं त्यांना त्यांचा देश प्रगतीपथावर न्यायचा आहे आणि आपण मात्र त्यांच्या फक्त त्याच गोष्टीचं अंधानुकरण करतो आहोत ज्या गोष्टींमुळे आपला देश सामाजिक अध:पतनाच्या खाईत लोटला जाण्याची भीती आहे!